αφωνόληκτα

Στην καθαρεύουσα, τα ουσιαστικά που έχουν χαρακτήρα (το τελευταίο γράμμα του θέματος) άφωνο γράμμα, δηλαδή χειλικό (π, β, φ), οδοντικό (τ, δ, θ) ή ουρανικό (κ, γ, χ). Τα ουσιαστικά αυτά σχηματίζουν την ονομαστική παίρνοντας ένα ς στο θέμα και δίνοντας το αντίστοιχο διπλό σύμφωνο, π.χ. τα ουρανικά δίνουν ξ (πτέρυγ-ς –πτέρυξ), τα χειλικά δίνουν ψ (μύωπ-ς –μύωψ), ενώ τα οδοντικά αποβάλλουν το άφωνο γράμμα (όρνιθ-ς –όρνις). Αυτά ως προς τα αρσενικά και θηλυκά ουσιαστικά. Τα ουδέτερα αποβάλλουν εντελώς τον χαρακτήρα, π.χ. σώματ- σώμα, νήματ- νήμα κλπ. Στην καθαρεύουσα πάντοτε, α. ρήματα λέγονται τα ρήματα που το τελευταίο γράμμα του θέματος είναι άφωνο, π.χ. τρίβ-ω, λέγ-ω, ρίπτ-ω. Τα ρήματα αυτά τονίζονται στην παραλήγουσα (βαρύτονα) και για να σχηματίσουν τον ενεστώτα και τον παρατατικό παίρνουν είτε το πρόσφυμα j (ταράχ-j-ω, ταράσσω), είτε το γράμμα τ (τύπ-ω, τύπτω), είτε με κάποιον άλλο τρόπο.

* * *

τα

ονόματα και ρήματα, το θέμα των οποίων λήγει σε άφωνο σύμφωνο.